ของที่หล่นหาย นั้นพบเห็นกันอยู่มากมาย หน้าที่ของพลเมืองที่ดีคือ นำไปคืนเจ้าของ จะคิดซะว่าเอามาเป็นของตนเองนั้นไม่ได้นะครับ หากใครแอบเก็บไว้เป็นของส่วนตัว ย่อมมีความผิดตามกฎหมายอาญา ข้อหา "ยักยอกทรัพย์สิน"
สิ่งตอบแทนสำหรับการทำดี กฎหมายได้ระบุไว้ว่า
1 ของที่มีมูลค่าไม่ถึง 30,000 บาท เจ้าของมีหน้าที่ให้รางวัลแก่ผู้เก็บได้ อย่างน้อยร้อยละ 10 ของราคาทรัพย์สินนั้นๆ
2 แต่ถ้าเกิน 30,000 บาท ผู้เก็บได้มีสิทธิได้รับอีกร้อยละ 5 ของจำนวนที่เพิ่มขึ้นครับ
ถาม แล้วถ้าหาก นำไปส่งแก่เจ้าหน้าที่ตำรวจแล้ว หาตัวเจ้าของไม่เจอละ?
ตอบ ก็คือ ผู้เก็บได้มีสิทธิ์ได้กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินนั้นโดยถูกต้องตามกฎหมายครับ เว้นเสียแต่ว่าเป็นสิ่งของพวกโบราณวัตถุ สมควรเก็บไว้ในพิพิธภัณฑ์ อย่างนี้ย่อมตกเป็นของแผ่นดิน แต่ทั้งนี้ผู้เก็บได้ก็ยังคงมีสิทธิได้รับเงินรางวัลร้อยละ 10 ของมูลค่าทรัพย์สินเช่นเดียวกัน
หลักกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เกี่ยวข้อง
มาตรา 1323 บุคคลเก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหาย ต้องทำอย่างหนึ่งอย่างใด ดั่งต่อไปนี้
(1) ส่งมอบทรัพย์สินนั้นแก่ผู้ของหายหรือเจ้าของ หรือบุคคลอื่นผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สินนั้น หรือ
(2) แจ้งแก่ผู้ของหายหรือเจ้าของ หรือบุคคลอื่นผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สิน นั้นโดยมิชักช้า หรือ
(3) ส่งมอบทรัพย์สินนั้นแก่เจ้าพนักงานตำรวจ หรือพนักงานเจ้าหน้าที่อื่นภายใน 3 วันและแจ้งพฤติการณ์ตามที่ทราบอันอาจเป็นเครื่องช่วยในการสืบหาตัวบุคคลผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สินนั้น
แต่ถ้าไม่ทราบตัวผู้ของหาย เจ้าของ หรือบุคคลอื่นผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สิน ก็ดี หรือบุคคลดั่งระบุนั้นไม่รับมอบทรัพย์สินก็ดี ท่านให้ดำเนินการตามวิธีอัน บัญญัติไว้ในอนุ มาตรา (3)
ทั้งนี้ ท่านว่าผู้เก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหายต้องรักษาทรัพย์สินนั้นไว้ด้วย ความระมัดระวังอันสมควรจนกว่าจะส่งมอบ
มาตรา 1324 ผู้เก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหาย อาจเรียกร้องเอารางวัลจากบุคคลผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สินนั้นเป็นจำนวนร้อยละ 10 แห่งค่าทรัพย์สินภายในราคา 30,000 บาทและถ้าราคาสูงกว่านั้นขึ้นไปให้คิดให้อีกร้อยละ 5 ในจำนวนที่เพิ่มขึ้น แต่ถ้าผู้เก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหายได้ส่งมอบทรัพย์สินแก่เจ้าพนักงานตำรวจหรือพนักงานเจ้าหน้าที่อื่น ให้เสียเงินอีกร้อยละ 2.5 แห่งค่าทรัพย์สินเป็นค่าธรรมเนียมแก่ทบวงการนั้นๆ เพิ่มขึ้นเป็นส่วนหนึ่งต่างหากจากรางวัลซึ่งให้แก่ผู้เก็บได้แต่ค่าธรรมเนียมนี้ให้จำกัดไว้ไม่เกิน 1,000 บาท
ถ้าผู้เก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหายมิได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติใน มาตรา ก่อนไซร้ ท่านว่าผู้นั้นไม่มีสิทธิจะรับรางวัล
มาตรา 1325 ถ้าผู้เก็บได้ซึ่งทรัพย์สินหายได้ปฏิบัติตามบทบัญญัติ มาตรา 1323 แล้ว และผู้มีสิทธิจะรับทรัพย์สินนั้นมิได้เรียกเอาภายใน 1 ปีนับแต่วัน ที่เก็บได้ไซร้ ท่านว่ากรรมสิทธิ์ตกแก่ผู้เก็บได้
แต่ถ้าทรัพย์สินซึ่งไม่มีผู้เรียกเอานั้นเป็นโบราณวัตถุไซร้ กรรมสิทธิ์แห่งทรัพย์สินนั้นตกแก่แผ่นดิน แต่ผู้เก็บได้มีสิทธิจะได้รับรางวัลร้อยละ 10 แห่งค่าทรัพย์สินนั้น
