สัญญาก่อนสมรส

    คู่สมรสอาจทำสัญญาในเรื่องทรัพย์สินเป็นพิเศษ ก่อนสมรสได้ แต่ข้อความในสัญญาก่อนสมรสต้องไม่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือต้องไม่ระบุให้ใช้กฎหมายประเทศอื่นบังคับเรื่องทรัพย์สิน มิฉะนั้นจะตกเป็นโมฆะ

 

ตัวอย่างสัญญาที่บังคับได้ เช่น

» ค่าเช่าที่ดินของภริยาที่มีอยู่ก่อนสมรส ให้ตกเป็นของภริยาแต่เพียงผู้เดียว

» บ้านและที่ดินซึ่งเป็นสินส่วนตัว ให้ตกเป็นสินสมรส

» เงินเดือนของสามี ให้ตกเป็นของสามีแต่เพียงผู้เดียว

 

ตัวอย่าง สัญญาที่บังคับไม่ได้ เพราะขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน เช่น

» ตกลงว่าสามีจะต้องไม่แบ่งเงินเดือนไปอุปการะเลี้ยงดูบุตรที่เกิดจากภริยาเก่า หรือมารดาของสามี

 

แบบของสัญญาก่อนสมรส

1. จดแจ้งข้อตกลงไว้ในทะเบียนสมรสพร้อมกับการจดทะเบียนสมรส

2. ทำเป็นหนังสือลงลายมือชื่อคู่สมรสและพยานอย่างน้อย 2 คน แล้วแนบไว้ท้ายทะเบียนสมรส โดยต้องจดแจ้งในทะเบียนสมรสด้วยว่ามีสัญญานั้นแนบไว้

 

การแก้ไขเปลี่ยนแปลง : โดยคำสั่งศาลเท่านั้น ซึ่งคู่สมรสจะต้องยินยอมทั้ง 2 ฝ่าย ตามมาตรา 1467

 

ตัวอย่าง คำพิพากษาศาลฏีกา ที่น่าสนใจ

คำพิพากษาศาลฎีกา 6711/2537

    การที่โจทก์จำเลยทำความตกลงในเรื่องทรัพย์สินระหว่างสามีภริยา โดยจำเลยให้สัญญาว่าบ้านพร้อมที่ดินซึ่งเป็นสินส่วนตัวของจำเลยให้เป็นสินสมรส จึงเป็นกรณีที่คู่สมรสจดแจ้งข้อความอันเป็นสัญญาก่อนสมรสไว้ในทะเบียนสมรสพร้อมกับการจดทะเบียน ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1466 เมื่อไม่ปรากฏว่ามีข้อความขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน ย่อมมีผลใช้บังคับได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1465 วรรคสอง

 

ประเด็น สัญญาที่ทำไม่ถูกแบบ ตกเป็นโมฆะ

คำพิพากษาศาลฏีกาที่ 3346/2532

    สัญญาก่อนสมรสที่ผู้ร้องและจำเลยทำขึ้นมีข้อความว่า ให้ทรัพย์สินที่มีอยู่ก่อนสมรสตกเป็นสินสมรสนั้น เมื่อปรากฏว่าผู้ร้องและจำเลยมิได้จดแจ้งข้อความอันเป็นสัญญาก่อนสมรสไว้ในทะเบียนสมรสพร้อมกับการจดทะเบียนสมรส หรือมิได้ทำสัญญาก่อนสมรสเป็นหนังสือลงลายมือชื่อคู่สมรสและพยานอย่างน้อยสองคนแนบไว้ท้ายทะเบียนสมรส และได้จดไว้ในทะเบียนสมรสพร้อมกับการจดทะเบียนสมรสว่าได้มีสัญญานั้นแนบไว้ สัญญาก่อนสมรสดังกล่าวย่อมตกเป็นโมฆะ ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1466 เมื่อทรัพย์สินดังกล่าวถูกโจทก์ยึดขายทอดตลาดชำระหนี้ ผู้ร้องจึงไม่มีสิทธิร้องขอกันส่วนของผู้ร้องตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง มาตรา 287

 

ประเด็น ทำบันทึกกันภายหลัง แม้กระทำในวันเดียวกันกับการจดทะเบียนสมรส ก็ไม่ถือว่าเป็นสัญญาก่อนสมรส

คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2497/2552

    เมื่อโจทก์จำเลยตกลงกันในขณะจดทะเบียนสมรสว่า ไม่ประสงค์จะให้บันทึกเกี่ยวกับทรัพย์สิน แม้ภายหลังในวันเดียวกันทั้งสองฝ่ายจะมาขอบันทึกเพิ่มเติมว่าจำเลยมีที่ดิน 1 แปลงจะยกให้โจทก์ บันทึกครั้งหลังนี้ก็มิใช่สัญญาก่อนสมรสตาม ป.พ.พ. มาตรา 1466 แต่เป็นสัญญาเกี่ยวกับทรัพย์สินที่สามีภริยาทำไว้ต่อกันตามมาตรา 1469 ซึ่งต่างฝ่ายต่างมีสิทธิตามกฎหมายที่จะบอกล้างได้ในขณะที่ยังเป็นสามีภริยากันอยู่หรือภายในกำหนด 1 ปีนับแต่วันที่ขาดจากการเป็นสามีภริยากันก็ได้ แต่ไม่กระทบกระเทือนถึงสิทธิของบุคคลภายนอกผู้ทำการสุจริต การที่จำเลยยื่นคำให้การและฟ้องแย้งขอเลิกสัญญาถือเป็นการแสดงเจตนาบอกล้างในขณะยังเป็นสามีภริยากันอยู่แล้ว จำเลยมีสิทธิเรียกร้องที่ดินคืนได้

 

ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ที่เกี่ยวข้อง

มาตรา 1465 ถ้าสามีภริยามิได้ทำสัญญากันไว้ในเรื่องทรัพย์สินเป็นพิเศษก่อนสมรส ความสัมพันธ์ระหว่างสามีภริยาในเรื่องทรัพย์สินนั้น ให้บังคับตามบทบัญญัติในหมวดนี้
    ถ้าข้อความใดในสัญญาก่อนสมรสขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน หรือระบุให้ใช้กฎหมายประเทศอื่นบังคับเรื่องทรัพย์สินนั้น ข้อความนั้นๆเป็นโมฆะ

มาตรา 1466 สัญญาก่อนสมรสเป็นโมฆะ ถ้ามิได้จดแจ้งข้อตกลงกันเป็น สัญญาก่อนสมรสนั้นไว้ในทะเบียนสมรสพร้อมกับการจดทะเบียนสมรสหรือมิได้ทำเป็นหนังสือลงลายมือชื่อคู่สมรสและพยานอย่างน้อย 2 คนแนบไว้ท้ายทะเบียนสมรส และได้จดไว้ในทะเบียนสมรสพร้อมกับการจดทะเบียนสมรสว่าได้มีสัญญานั้นแนบไว้

มาตรา 1467 เมื่อสมรสแล้ว จะเปลี่ยนแปลงเพิกถอนสัญญาก่อนสมรสนั้นไม่ได้ นอกจากจะได้รับอนุญาตจากศาล
    เมื่อได้มีคำสั่งของศาลถึงที่สุดให้เปลี่ยนแปลงเพิกถอนสัญญาก่อนสมรสแล้ว ให้ศาลแจ้งไปยังนายทะเบียนสมรสเพื่อจดแจ้งไว้ในทะเบียนสมรส

มาตรา 1468 ข้อความในสัญญาก่อนสมรสไม่มีผลกระทบกระเทือนถึงสิทธิของบุคคลภายนอกผู้ทำการโดยสุจริตไม่ว่าจะได้เปลี่ยนแปลงเพิกถอน โดยคำสั่งของศาลหรือไม่ก็ตาม

มาตรา 1469 สัญญาที่เกี่ยวกับทรัพย์สินใดที่สามีภริยาได้ทำไว้ต่อกัน ในระหว่างเป็นสามีภริยากันนั้น ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจะบอกล้างเสียในเวลาใดที่เป็นสามีภริยากันอยู่ หรือภายในกำหนด 1 ปีนับแต่วันที่ขาดจากการเป็นสามีภริยากันก็ได้ แต่ไม่กระทบกระเทือนถึงสิทธิของบุคคลภายนอก ผู้ทำการโดยสุจริต

 

ข้อแนะนำเพิ่มเติมจากทนายความ

1 เพื่อความสะดวก ทางสำนักงานเขตหรือที่ว่าการอำเภอ จะใช้วิธิแนบสัญญาไว้พร้อมทะเบียนสมรส

2 ข้อความท้ายสัญญา ต้องระบุด้วยว่า สัญญาอีกหนึ่งฉบับมอบไว้ให้สำนักงานทะเบียน

3 สัญญาก่อนสมรสตกลงให้สินส่วนตัวเป็นสินสมรส ไม่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน บังคับได้ ฏ.6711/2537

 

อัตราค่าบริการทนายความ สัญญาก่อนสมรส
ลำดับ	รูปแบบคดี	ราคา(บาท)
1	ร่างหนังสือสัญญาก่อนสมรส กรณีคู่สมรสเป็นชาวต่างชาติ ไม่รวมค่าแปลเอกสาร	-x-
2	ยื่นคำฟ้อง / ต่อสู้คดี บังคับตามสัญญาก่อนสมรส	-x-
3	ยื่นคำร้องต่อศาล ขอเพิกถอนสัญญาก่อนสมรส	-x-

 

หมายเหตุ อัตรานี้เฉพาะคดีที่มีเขตอำนาจศาลอยู่ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล จังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดลำพูน

นอกเหนือจากนี้ เพิ่มค่าเดินทางกิโลเมตรละ 5 บาท

 

ตัวอย่างสัญญาก่อนสมรส       

                            หนังสือสัญญาก่อนสมรส

                                                ทำที่ สำนักงานเขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร

                                     วันที่ 1 มีนาคม 2559

    ข้าพเจ้า นายสามี ที่ดี ฝ่ายชาย กับนางสาวภรรยา ที่น่ารัก ฝ่ายหญิง ขอทำสัญญาก่อนสมรส ในวันที่จดทะเบียนสมรสกัน โดยมีข้อความดังต่อไปนี้

ข้อ 1. คู่สัญญาทั้งสองฝ่ายตกลงยอมรับเอาทรัพย์สินดังที่จะกล่าวต่อไปนี้เป็นทรัพย์สินของตนที่มีอยู่ก่อนสมรส (สินส่วนตัว) อันได้แก่

1.1. สินส่วนตัวของฝ่ายชาย ได้แก่             

(1) …………………………..….......………………….……….

(2) …………………………..….......………………….……….

(3) ทรัพย์สินอื่นๆ (ถ้ามี) ให้ปรากฏตามบัญชีรายการทรัพย์สินซึ่งแนบท้ายสัญญานี้และถือเป็นส่วนหนึ่งของสัญญานี้ด้วย

1.2 สินส่วนตัวของฝ่ายหญิง ได้แก่

(1) …………………………..…..………...…………….……….

(2) …………………………..…..……………………….……….

(3) ทรัพย์สินอื่นๆ (ถ้ามี) ให้ปรากฏตามบัญชีรายการทรัพย์สินซึ่งแนบท้ายสัญญานี้และถือเป็นส่วนหนึ่งของสัญญานี้ด้วย

ข้อ 2. ทั้งสองฝ่ายตกลงว่าให้ดอกผลจากสินส่วนตัว และของหมั้น ไม่ตกเป็นสินสมรส

ข้อ 3. ฝ่ายหญิงตกลงว่า ทรัพย์สินที่จากการธุรกิจบ้านเช่า ชื่อ “บ้านน่าอยู่” ที่ฝ่ายชายทำ ให้เป็นสินส่วนตัวของฝ่ายชายทั้งหมด

ข้อ 4. ทั้งสองฝ่ายตกลงกันว่า บุตรที่เกิดมาจะใช้ชื่อสกุลของ ฝ่ายหญิง

ข้อ 5. ฝ่ายชายตกลงให้พันธบัตรรัฐบาล ที่จะครบกำหนด ซึ่งเป็นสินส่วนตัวของฝ่ายชายให้ตกเป็นสิทธิ์และสินส่วนตัวของฝ่ายหญิง

ข้อ 6. ฝ่ายชายตกว่าที่ดินที่สร้างเรือนหอ บ้านเลขที่ 111 แขวงดอนเมือง เขตดอนเมือง กรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นสินส่วนตัวของฝ่ายชาย ให้ตกเป็นสินสมรส

ข้อ 7. ทั้งสองฝ่ายตกลงว่าทรัพย์มรดกที่ได้รับระหว่างจดทะเบียนสมรสให้ตกเป็นสินส่วนตัว

    ทั้งสองฝ่ายได้อ่าข้อความแล้วตรงตามที่ประสงค์ที่แท้จริง จึงได้ลงลายมือชื่อต่อหน้าพยาน